هگمتانه، گروه فرهنگی: کارگردان مستند "اَپوش" می‌گوید که در یک دوره زمانی 10 ساله شاهد لطمات زیادی به کوهستان الوند بوده که ادامه آن می‌تواند اثرات زیست محیطی خطرناکی را به همراه داشته باشد.
به گزارش هگمتانه، مستند «اَپوش» به کارگردانی بهمن ابراهیمی روز شنبه در قالب هفتمین جشنواره تلویزیونی مستند از شبکه مستند پخش شد. ابراهیمی که مدت‌هاست در استان همدان فیلمسازی می‌کند، در جدیدترین مستند خود سراغ یک معضل محیط‌زیستی در کوهستان الوند رفته است.
ابراهیمی در گفت‌وگویی با اشاره به موضوع این مستند گفت: «اَپوش»، یک مستند زیست‌محیطی درباره وضعیت اقلیمی کوهستان الوند در استان همدان است. اَپوش در اساطیر ایرانی به معنای یک نیروی اهریمنی است که دشمن سرسبزی و خرمی است. در این مستند به شکل استعاری می‌بینیم که برخی رفتارها و اتفاقات در کوهستان الوند موجب ضعف اکولوژیک این کوهستان شده و آن را در مسیر نابودی قرار داده است.
او درباره اهمیت کوهستان الوند در غرب ایران توضیح داد و گفت: کوهستان الوند در همدان در رأس یک مثلث زیست محیطی مهم قرار دارد و در کنار آن دو حوضه آبریزِ «کرخه و هورالعظیم در خوزستان» و «قره‌چای» واقع شده است که به دریاچه کویر مرکزی ایران ختم می‌شود. بنابراین می‌توان گفت کوهستان الوند موقعیت زیست‌محیطی بسیار حساسی در غرب ایران دارد.
وی ادامه داد: هرگونه لطمه به کوهستان الوند باعث وارد شدن صدمات شدید به این دو منطقه می‌شود. از یکسو موجب گسترش کویر مرکزی ایران می‌شود، چرا که آبی به آنجا نمی‌رسد و از سویی دیگر، موجب خشک شدن کرخه و هورالعظیم خواهد شد که آن هم صدمات بسیار زیادی برای مردم خوزستان به همراه دارد.
این مستندساز درباره رفتارهای غلطی که زمینه را برای آسیب به کوهستان الوند فراهم می‌کند، توضیح داد: یکی از معضلات مهم در این منطقه آفرود‌بازی در دره‌های اطراف است. علاوه براین، شکار حیوانات نیز آسیب‌های زیادی به زیست بوم این منطقه زده است.
ابراهیمی درباره اهمیت ساخت این اثر بیان کرد: نزدیک به 10 سال است که در منطقه الوند مشغول ساخت مستند حیات‌وحش، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی هستم و در این دوره متوجه شدم که الوند دچار تغییرات ناگواری شده است. سرعت این تغییرات نیز زیاد است. خشکسالی‌ها با دست بردن انسان در طبیعت همراه شده و ادامه این روند می‌تواند تبعات بسیار سنگینی به همراه داشته باشد.
وی تأکید کرد: در یک دهه اخیر مستندهای محیط زیستی زیادی تولید کرده‌ام. برای مثال، مستند «به رنگ بلوط» درباره وضعیت بلوط‌های زاگرس به ویژه لرستان است. همچنین مستندهایی درباره فرونشست آب در غرب ایران، توسعه کشت سیب‌زمینی در دشت الشتر و... ساخته‌ام. به نظرم ضرورت دارد درباره برخی سوژه‌های زیست محیطی مستند ساخته شود تا همه مردم با مشکلاتی که در آن مناطق وجود دارد آشنا شوند و مسؤولین نیز راهکاری برای حل معضل پیدا کنند.
او در پاسخ به سؤالی درباره اینکه چرا سراغ ساخت مستندهای حیات وحش نمی‌رود، گفت: تاکنون مستندهای زیادی در موضوعات مختلف اجتماعی، پرتره و... ساخته‌ام. معتقدم در هر دوره یک‌سری موضوعات، از ضرورت برخوردار است و باید درباره آنها مستند ساخته شود. البته طی دو سال گذشته به دلیل بالا رفتن هزینه‌های ساخت مستندهای حیات وحش نتوانستم فیلمی در این حوزه بسازم. هزینه‌ها بسیار بالا رفته و در نقطه مقابل برآوردها ضعیف است. به نظرم تا زمانی که تغییری در این زمینه ایجاد نشود نمی‌توان مستند حیات وحش ساخت.
کارگردان مستند اپوش درباره روند تولید این مستند گفت: تولید این فیلم نزدیک به 2 سال زمان برد، چرا که می‌خواستم اتفاقات مختلفی را در آن به تصویر بکشم. برای مثال لازم بود به کوچ عشایر بپردازیم و برای ضبط تصاویر مربوط به این بخش باید مدتی منتظر می‌ماندیم. علاوه بر این، در حین تولید مستند وقفه‌هایی رخ داد؛ در حین تولید این مستند بودم که راهزنان به من حمله کردند و همه تجهیزات من را به سرقت بردند. دوربین، اتومبیل، وسایل کوه‌نوردی و... من در این اتفاق به سرقت رفت که ضربه سنگینی به من بود.
وی ادامه داد: پژوهش این مستند زمان زیادی از من برد و دکتر نصرت صفاییان، دکتر اسدی، و دکتر صفی‌خانی اعضای تیم پژوهش را تشکیل می‌دادند.
ابراهیمی از اثربخشی این مستند خبر داد و گفت: این مستند روز شنبه از تلویزیون پخش شد. کوه‌نوردان همدان که حساسیت خاصی به الوند دارند، پخش آن را به دادستان محترم همدان اطلاع می‌دهند. ایشان مستند را می‌بیند و دستور می‌دهد که دادیار حقوق عامه همراه با تیمی از کارشناسان به مناطق مختلف الوند و جاهایی که در مستند اشاره شده بروند و ضمن بازرسی، گزارش کاملی از اتفاقات رخ داده را به وی اطلاع‌رسانی کنند. به نظر می‌رسد حضور این تیم در الوند بتواند زمینه‌ساز اتفاقات خوبی در آنجا بشود. همچنین از زمانی که این مستند تولید شد، انجمن‌های طبیعتی همدان در مساجد روستاهایی که نزدیک دره‌های مهم الوند قرار دارند، این مستند را اکران کرده و به مردم آموزش می‌دهند.
به نقل از تسنیم، وی اضافه کرد: به واسطه پخش این مستند آفرودبازی در چند دره مهم منطقه با حکم قضایی ممنوع شده است. جالب است بدانید یکی از مقامات مسؤول استان می‌گفت ما اصلا نمی‌دانستیم که حرکت خودروها در دره چه ضربات سهمگینی به محیط زیست این منطقه وارد می‌کند؟